MỖI NĂM MỘT BUỔI TƯƠNG PHÙNG.

Mỗi năm một buổi tương phùng
Gặp nhau, ta lại thẹn thùng bên nhau...

       Chợ tình Khau Vai một phiên chợ đã có từ rất lâu đời ( khoảng Năm 1919),tọa lạc trên một quả đồi tại thôn Khau Vai, xã Khau Vai, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang.Mỗi năm chợ chỉ  họp một lần vào ngày 26 tháng 3 đến hết ngày 27 tháng 3 âm lịch.

      Chợ tình Khau Vai một phiên chợ tình độc đáo không những với Việt Nam mà cả thế giới.Giống các chợ tình khác là chợ tình không bán, không mua, chỉ cho chỉ tặng cho vừa lòng nhau.Nhưng khác là chợ tình Khau Vai trước hết và chủ yếu dành cho những đôi trai gái,những người đàn ông, đàn bà xưa yêu thương nhau, nhưng vì lý do nào đó không thành vợ thành chồng. Nhưng lòng không quyên được người tình cũ thì chợ tình Khau Vai là điểm hẹn gặp nhau hàng năm nếu họ muốn. Tập tục cho phép họ gặp nhau trong ngày, đêm 26 rạng sáng 27và hết ngày 27 tháng 3 âm lịch, trong sự đồng cảm , tôn trọng của bạn đời và cộng đồng dân tộc.Cộng đồng dân tộc nơi đây coi đó là sự linh thiêng, là bổn phận và trách nhiệm mỗi người trước cuộc sống tinh thần của người bạn đời. Đó chính là nét đẹp văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc nơi đây và cũng là giá trị văn hóa cốt lõi của chợ tình Khau Vai.Sự đồng cảm đầy tính nhân văn, đối với tình cảm của người bạn đời như vậy quả là một nghĩa cử cao thượng, đẹp đẽ, dù bề ngoài rất thô sơ, giản dị.

    Tuy nhiên quan hệ " ngoài vợ, ngoài chồng " như vậy là điều rất khó chấp nhận ở cả hai phía đối với đa số các cộng đồng, các dân tộc, các quốc gia khác.
    Ai cũng hiểu "thương nhớ hình bóng người xưa" là chuyện rất  thường tình, không sai và khó tránh. Quan trọng là đừng để nó ảnh hưởng tới hạnh phúc gia đình hiện tại.Tình yêu xưa bao giờ cũng đẹp, nhưng hiện tại mới là điều quan trọng nhất.Hãy cùng nhau vun đắp cho cuộc sống gia đình. Đó là cách ứng xử khôn ngoan, giúp cho gia đình và cộng đồng được bình yên hạnh phúc.
     Nhận thức như vậy không phủ nhận tính thiêng liêng, tính nhân văn cao đẹp, giá trị văn hóa cốt lõi của chợ tình Khau Vai. Chính nó giúp cho chợ tình Khau Vai trở thành chợ tình độc đáo của không chỉ Việt Nam mà cả thế giới.
     Gặp lại người yêu xưa, trong "đàng hoàng, minh bạch, lành mạnh và tao nhã" như thế chẳng phải là một sự lãng mạn, là ước muốn chính đáng, tốt đẹp, có thực của bao người, không phân biệt cộng đồng, dân tộc, quốc gia. Đó có lẽ là lời giải đáp cho việc rất nhiều khách du lịch trong và ngoài nước đã vượt đường xa đèo cao về với chợ tình Khau Vai, dù nó rất nhỏ, rất đơn sơ giản dị đến không ngờ.

Xin giới thiệu vài bài thơ về chợ tình Khau Vai thay lời muốn nói:

LỜI RU ĐÊM KHAU VAI

Thơ Vương Trọng

Ngủ ngoan, đừng khóc, bố đây,

Mỗi năm chỉ có một ngày mẹ xa.

Nhà mình còn bố con ta,

Vườn mình có đá, có hoa sum vầy.

Ngủ ngoan, đừng khóc, bố đây.

Mẹ đi gửi lại thứ này phần con:

Trắng trong, thơm thảo sữa non

Vẫn dòng sữa mẹ ngọt ngon mọi ngày.

Ngủ ngoan, đừng khóc, bố đây

Mỗi năm mới có một ngày Khau Vai.

Mẹ đi dốc dựng, đường dài

Tìm về nơi hẹn gặp người tình xưa.

Cầu trời, khấn Phật đừng mưa.

Mẹ và người ấy bơ vơ giữa ngàn.

Lời thương nước mắt chứa chan,

Nợ tình cay đắng muôn vàn con ơi!

Ngủ ngoan – con đã ngủ rồi

Bố nằm thức với xa vời Khau Vai.

Khau Vai, đêm Chợ tình 2012

****************

TIỄN CHỒNG ĐI CHỢ TÌNH

Thức ăn gói trong lá
Nước uống đựng đầy chai
Này đây khăn, đây mũ
Theo anh về Khau Vai.

Ta từng quen có đôi
Ngược xuôi bao dốc đá
Lối lên nương, xuống chợ
In bàn chân chúng mình.

Nay anh đi chợ tình
Làm sao em theo được?
Bởi tình yêu thứ nhất
Anh đâu dành cho em!

Anh cầm thêm chiếc ô
Đêm chợ tình thường mưa
Hai người cần che chở
Mà thương về ngày xưa.

Gió với cây dang dở
Người với người ngậm ngùi
Tình không nên nhà cửa
Núi dựng đá giữa trời…

Nước mắt người tình cũ
Thấm đá núi cũng mềm
Khi cạn lời than thở
Anh trở về với em!

********************** 

NỖI NIỀM KHAU VAI

 Cô giáo Trần Nguyễn Dạ Lan

Nhớ người, tìm đến Khau Vai
Đường xa dốc đứng, mong ai sẽ cùng
Mỗi năm một buổi tương phùng
Gặp nhau, ta lại thẹn thùng bên nhau...

Người ơi! Cách trở rừng sâu
Lời yêu ngày ấy còn đâu đến giờ
Nồng nàn trong mỗi giấc mơ
Giật mình nghe tiếng thẫn thờ sương khuya

Trái tim sao có thể chia?
Vầng trăng cuối tháng bên kia dốc rồi
Ra về lòng dạ bồi bồi
Ngày yêu năm cũ đã vời vợi xa ...
**************************

HẸN

Cô giáo Trần Nguyễn Dạ Lan

Mỗi năm, chỉ có một lần
Trái tim thổn thức được gần bên nhau
Bởi chưng trầu chẳng nợ cau
Tình xưa chìm đáy mắt sâu ngậm ngùi

Mỗi năm, một dịp bên người
Bao điều muốn nói, nghẹn lời chẳng ra
Mai anh về với người ta
Em nhen bếp lửa, mái nhà ấm êm

Mỗi năm, mái tóc bạc thêm
Lời yêu vẫn thế, mong đêm chẳng tàn
Bình minh đã rải non ngàn
Tạ từ, xin hẹn gặp chàng năm sau...
*************************************

MỘT PHIÊN CHỢ TÌNH
Trần Mạnh Tuấn.

Mỗi năm một bận... chợ tình,
Đến đây để kể chuyện mình chuyện ta.
Cánh đồng cải đã ra hoa?
Nếu mà ngày ấy... mẹ cha tác thành!

Em mua khèn mới cho anh?
Mái đầu sương gió... nhạc tình phải vui.
Thằng cu học lớp mấy rồi?
Lớn nhanh... mình hẹn một lời... thông gia?

Đừng buồn... bát nữa thôi mà!
Rượu nồng đã ngấm nhạt nhòa mắt em.
Lâu rồi mình có một đêm...
Cùng nhau vui nhé... hết phiên chợ tình!
**********************************

Một ngày Khau Vai
Nguyễn Ngọc Kim

Tình xưa đâu có dễ quên
Con tim khao khát về miền xa xăm
Bóng ai in đậm tháng năm
Bờ môi, ánh mắt , tay cầm , vòng ôm ...

Giàn trầu hoe đỏ gió nồm
Buồng cau chờ đợi vàng ươm nhỡ nhàng
Một ngày em bước sang ngang
Để anh thành kẻ bẽ bàng trắng tay ...

Có bao duyên phận đọa đày
Nhờ Khâu Vai hẹn một ngày chợ phiên
Dẫu không là bến là thuyền
Nhạt nhòa dòng lệ nhớ quên tự tình

Khóc cho ta , khóc cho mình
Có còn duyên nợ ba sinh kiếp nào ?
Dập dìu đi giữa lao xao
Quên đi tất cả để vào cõi mơ ...

và vài dòng đối thoại để tìm hiểu thêm về giá trị cốt lõi của chợ tình Khau Vai.

“- Thằng Xín Thau kia, mày uống hết cái bát ấy đi rồi nghe tao nói. Suốt đêm qua tao đau tức cái tim, đau quặn cái ruột. Tao đi theo vợ mày về đây tìm mày!
- ............
- Cái ngày bố mày theo ông thầy cúng, đưa mày đến đón vợ mày về, tao buồn muốn chết. Tao đã bắn hết cả một túi thuốc, nhồi hết đạn chì thì nhồi sỏi sạn vào mà bắn. Đáy nòng vỡ ra, sẹo trên má tao vẫn còn đây này!
- ............
- Sau khi cưới, vợ mày nó bảo rằng tao đừng buồn, mày thương vợ lắm. Tao tin nó quá, thế là tao vui!
- ..............
- Phiên chợ trước, tao được tin nhắn là phiên này vợ chồng nhà mày sẽ đi. Tao đắp vội mấy khúc bờ ruộng cho xong, tao bỏ cái đám cưới trong bản để ra đây gặp vợ mày!
- .............
- Mày phải biết. Khi đi ra chợ tao vui quá, bỏ không bắn hai con chim to trên cành, bỏ không bắn một con nhím to trong bụi. Tao chỉ nghĩ đến cái lúc được gặp vợ mày. Thật đấy. Tao vẫn còn thương con vợ mày lắm mà!
- .............
- Đến lúc tao tìm được con vợ mày, tao vui đến chảy cả nước mắt. Tao lại hát lại cái bài, mà ngày xưa lần đầu, tao hát vào bên tai con vợ mày, cái đêm đầu tiên tao gặp được nó!
- ..............
- Thế mà, dắt nhau đi rồi, đèn tao chiếu vào tận mặt, mà tao không còn nhận ra nó là cô con gái đẹp nhất bản. Giàng ơi! Ngày xưa cái mặt ấy tròn như trăng rằm, hai cái vú nó tròn to như hai quả dưa chín, cái tay nó đẹp như mình con trăn trên cây, tiếng nó cười hay như chim hót làm nắng cũng cười theo, cái váy nó thơm như hoa rừng làm bướm cũng bay theo!
- ..............
- Giàng ơi! Đêm qua tao chỉ thấy mặt nó cong méo như trăng hạ tuần, ngực nó nhăn như hai quả bí héo. Nó không cười, nó chỉ muốn khóc. Tao đau cái tim tao quá! Giàng ơi!
- ................
- Mày nói đi! Là thằng đàn ông, mắt mày có nhìn thấy vợ mày nó khổ hay không? Là thằng đàn ông, mày có thấy vợ mày nó buồn hay không?
- ...............
- Mày là thằng tốt số nhất đời! Mày sinh vào lúc nào mà mày lấy được vợ mày? Mày thật là có cái tội to! Hôm nay tao định đánh mày, tao thương con vợ mày quá!
- ................
- Lần này tao mang hai bao ngô giống. Tao không bán nữa. Mày mang về đi mà trồng. Phiên chợ sau tao gửi phân bón vào cho!
- .................
- Đến kỳ ngô ra bắp tao bảo mày cách đặt bẫy. Tao có bài thuốc, bẫy sập là lợn rừng ngấm thuốc không chạy được đâu! Tao sẽ cho mày! Nếu nhím sập bẫy, mày bắt nguyên cả con mang ra chợ. Có người mua ngay. Ba cái dạ dày nhím sống, là đổi được một con lợn giống to!
- ................
- Mày không được lười. Mày đói thì tao kệ mày, nhưng vợ mày thiếu thóc, thiếu ngô là tao đánh mày đấy!
- ..............
- Thằng Xín Thau kia! Mày có phải là thằng đàn ông hay không?
- .............. “

(Trích lại từ Blog THẦY GIÁO GIÀ )